İkrar ve İspat Yükü Arasındaki İlişki

İKRAR VE İSPAT YÜKÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ

                 İKRAR, kişinin kendi aleyhindeki bir hususu kabul etmesidir. Basit, nitelikli ve bileşik olmak üzere üçe ayrılır. Bu ayırım ikrarın bölünüp bölünememesi açısından önemlidir. İkrar eden ikrarına eklediği vakıayı ispatla yükümlü tutuluyorsa ikrar bölünebilir; aksi halde bölünemez.

                BASİT İKRAR: Karşı tarafın ileri sürdüğü vakıanın kayıtsız şartsız doğru olduğunu bildirmeye basit ikrar denir.

ÖR; davacının davalıya 5000 TL ödünç verdiğini iddia etmesi üzerine davalının söz konusu meblağı ödünç olarak aldığını bildirmesi basit ikrardır.

Basit ikrar  bölünemez. Bu sebeple ispat yükü davacıdadır. Yukarıdaki örnekte sadece ödünç para verme meselesi çekişmeli olmaktan çıkmıştır. Dolayısıyla davacı artık paranın geri verilmediği vakıasını ispat yükü altındadır.

              NİTELİKLİ İKRAR:  Tarafın, ileri sürülen vakıanın doğru olduğunu kabul etmesi ancak bunun hukuki niteliğinin başka olduğunu bildirmesinde nitelikli ikrar vardır.

ÖR; Davalı, davacıdan 5000 TL aldığını ikrar eder ancak bunun davacının iddia ettiği gibi ödünç değil de bağış olduğunu ileri sürer.

Nitelikli ikrar bölünemez. Bu sebeple ispat yükü davacıdadır. Örnekte davacı bu paranın ödünç olarak verildiğini ispat yükü altındadır.

             BİLEŞİK İKRAR: Bileşik ikrar da kendi içinde bağlantılı ve bağlantısız bileşik ikrar olarak ikiye ayrılır.

             BAĞLANTILI BİLEŞİK İKRAR: İkrar edenin ikrarına eklediği vakıa ile ikrar edilen vakıa arasında doğal bağlantı bulunmaktadır.

ÖR; Davalı, davacıdan 5000 TL ödünç aldığını  ancak bunu ödediğini bildirirse burada bağlantılı bileşik ikrar vardır. Bağlantılı bileşik ikrarın bölünebileceği kabul edilmektedir. Bu nedenle davalı ispat yükünü üzerine alır ve bu parayı ödediğini ispat etmek zorunda kalır.

            BAĞLANTISIZ BİLEŞİK İKRAR: İkrar edenin ikrarına eklediği vakıa ile ikrar edilen vakıa arasında hiçbir bağlantı bulunmazsa bağlantısız bileşik ikrarın varlığından söz edilir.

ÖR; Davalı, davacıdan 5000 TL ödünç aldığını ancak kendisinin de davacıdan alacaklı olduğunu ileri sürmesinde bağlantısız bileşik ikrar vardır. Bağlantısız bileşik ikrar bölünebilir. Bu sebeple davalı, davacıdan olan alacağını ispat yükü altındadır.

İkrar türü	İkrarın bölünüp bölünemeyeceği
Basit ikrar	Bölünemez. İspat yükü hala davacıda.
Nitelikli  ikrar	Bölünemez. İspat yükü hala davacıda.
Bağlantılı bileşik ikrar*	Bölünebilir. İspat yükü davalıya geçer.
Bağlantısız bileşik ikrar	Bölünebilir. İspat yükü davalıya geçer.

* Bağlantılı bileşik ikrarda Yargıtay bölünebileceği görüşünde iken;  öğreti ters görüştedir.

Bkz: Yargıtay  13. Hukuk Dairesi' nin 2016/8509 E.  ,  2016/11940 K. sayılı kararı  " (...) davalının bağlantılı bileşik ikrar niteliğinde bulunan savunmasını yasal delillerle ispatlaması gerekir. Dosya kapsamından; ispat yükünü üzerine alan davalının (...)"